هوش دسته جمعی(SI) یا هوش ازدحامی

هوش جمعی خاصیتی است سیستماتیک که در این سیستم، عامل ها به طور محلی باهم همکاری می نمایند و رفتار جمعی تمام عامل ها باعث یک همگرایی در نقطه ای نزدیک به جواب بهینه سراسری می شود، نقطعه قوت این الگوریتم عدم نیاز به یک کنترل سراسری می باشد. هر ذره (عامل) در این الگوریتم ها خود مختاری نسبی دارد که می تواند در سراسر فضای جواب ها حرکت کند و می بایست با سایر ذرات (عامل ها) همکاری داشته باشد. از الگوریتم های مشهور هوش جمعی : الگوریتم مورچگان، الگوریتم زنبور عسل، الگوریتم پرندگان، الگوریتم سیستم ایمنی مصنوعی و الگوریتم دسته ماهی ها می باشند. هوش دسته جمعی، زیرشاخه ای از هوش مصنوعی است که برپایه رفتار جمعی سیستم های غیرمتمرکز و خود سازمان بنا شده است. این اصطلاح برای اولین بار در سال 1989 در زمینه ی سیستم های روباتیک سلولار به کاربرده شد. سیستم های Swam Intelligence ) SI) به طور نمونه از یک گروه از عوامل ساده ساخته شده که به طور محلی با یکدیگر و نیز با محیط پیرامونشان برهم کنش دارند بنابراین در آنها ساختار کنترلی متمرکزی وجود ندارد که به هر عامل منفرد دستور دهد که چگونه رفتار کند.

امروزه یکی از مهم ترین زمینه های تحقیق و پژوهش، توسعه بر مبنای اصول تکامل طبیعی می باشد. حشرات اجتماعی (زنبور عسل، مورچه ها، موریانه ها) برای میلیون ها سال بر روی کره زمین زندگی کرده اند. آشیانه های مختلف و از  سازه های  بسیاری پیچیده تر ساخته شده اند و آذوقه شان را سازمان دهی کرده اند.

کلونی حشرات اجتماعی بسیار انعطاف پذیر محسوب می شود و به خوبی قابلیت هسماز شدن با محیط جدید را دارند. این انعطاف پذیری این امکان را می دهد تا بتواند حتی با مواجه شدن با شرایط سخت و مشکلات به زندگی خود ادامه بدهد. پویاگرایی جمعیت حشرات نتیجه ای از عملکردها و تعاملات بین حشرات با یکدیگر و با محیط اطراف است. تعاملات بین حشرات براساس یکسری عوامل فیزیکی و شیمیایی امکان پذیر شده است. محصول نهایی این تعاملات و عملکردها رفتار اجتماعی این گونه حشرات محسوب می شود.

مثالی برای چنین رفتارهایی ترشح فرومون (هورمون جنسی) در مورچه هاست که موجب راه گذاری برای مورچه های دیگر خواهد شد. مثال دیگر برای این حالت، رقص زنبورهای عسل در هنگام جمع آوری محصول است. این سیستم های ارتباطی بین حشرات مختلف موجب به وجود آمدن مقوله ای به نام (هوش اشتراکی) می شود. به این معنی که حشرات فوق به هنگام قرارگرفتن در کنار یکدیگر دارای فاکتوری هوشمند می شوند که در غیاب یکدیگر قادر به انجام چنین کار نیستند. 

الگوریتم زنبور عسل :

 معرفی الگوریتم :

الگوریتم کلونی زنبورهای مصنوعیArtificial Bee Colony (ABC) Algorithm توسط کارابوگا در سال 2005 برای بهینه سازی واقعی پارامترها ارایه شد، این الگوریتم یک الگوریتم بهینه سازی جدیدا معرفی شده است و رفتار کاوشی کلونی زنبورها را برای مسایل بهینه سازی بدون محدودیت شبیه سازی می کند. برای حل مسائل بهینه سازی با محدودیت یک روش اداره محدودیت با این الگوریتم ترکیب می شود. در یک کلونی زنبور عسل واقعی ، وظایفی وجود دارد که توسط افراد تخصصی شده انجام می شود. این زنبورهای متخصص تلاش می کنند تا میزان شهد ذخیره شده در کندو را با انجام تقسیم کار و خودسازماندهی موثر حداکثر کنند. مدل کمینه انتخاب جستجوی غذا توسط گروه های هوشمند زنبور در یک کلونی زنبور عسل ، که الگوریتم اتخاذ کرده است ، شامل سه نوع زنبور است : زنبورهای کارگر ، زنبورهای ناظر ، و زنبورهای پیشاهنگ (یا دیده ور) . نصف کلونی شامل زنبورهای کارگر است و نصف دیگر آن شامل زنبورهای ناظر است. زنبورهای کارگر مسئول بهره برداری از منابع شهدی هستند که قبلا کشف شده اند و نیز دادن اطلاعات به سایر زنبورهای منتظر (زنبورهای ناظر) در کندو درباره کیفیت مکان مواد غذایی که در حال استخراج آن هستند . زنبورهای ناظر در کندو می مانند و مطابق با اطلاعاتی که زنبورهای کارگر به اشتراک گذاشته اند درباره یک منبع غذایی برای بهره برداری شدن تصمصم گیری    می کنند. پیشاهنگ ها به صورت تصادفی محیط را برای یافتن یک منبع غذایی جدید براساس یک انگیزش درونی یا مدارک امکانی خارجی یا تصادفی جستجو می کنند.

الگوریتم کلونی زنبور عسل(ABC):

چندین الگوریتم اکتشافی جدید برای حل مسایل  بهینه سازی عددی و توابع ترکیبی توسعه یافته اند. این الگوریتم ها می توانند به گروههای مختلف طبقه بندی شوند با توجه به ضوابطی  که در نظر گرفته شده: مانند بر اساس جمعیت ، مبتنی بر تکرار شونده ، تصادفی ، قطعی ، و غیره. در حالی که الگوریتم با یک مجموعه راه حل هاکار میکند و در جهت بهبود آنها تلاش می کنند  که  مبتنی بر جمعیت نامیده می شوند ، یکی از کاربرد تکرار های چندگانه برای پیداکردن راه حل مطلوب که به عنوان الگوریتم تکرار شونده نام گذاری شده است. اگر یک الگوریتم یک قانون احتمالی را برای بهبود راه حل بکار بگیرد سپس آن را احتمال  یا اتفاقی نامیده میشود. یکی دیگر از طبقه بندی را می توان بسته به ماهیت پدیده توسط الگوریتم شبیه سازی کرد.این نوع طبقه بندی ، عمدتا دارای دو گروه مهم از الگوریتم جمعیت هستند که براساس : الگوریتم های تکاملی (EA) و الگوریتم های مبتنی بر هوش جمعی. از محبوب ترین الگوریتم های تکاملی الگوریتم ژنتیک(GA) است. درGA تلاش شده است تکامل طبیعی یک پدیده شبیه سازی شود. در تکامل طبیعی ، هر گونه جستجو برای سازگاری سودمند در یک محیط در حال تغییر است. به عنوان یک گونه تکامل یافته ، ویژگی های جدیدی در کروموزوم های فردی کد گذاری می شوند.  این اطلاعات توسط جهش تصادفی تغییرمی یابد ، اما بطورواقعی نیروی محرکه باعث توسعه تکاملی درترکیب و جایگزینی مواد کروموزومی در طول تولید مثل میشود. اگر چه تلاش های متعددی برای گنجاندن این اصول در روال بهینه سازی دراوایل دهه 1960انجام شده ، الگوریتم های ژنتیک برای اولین بار بر یک مبنای نظری صوتی  ایجاد شده بودند. این اصطلاح جمعی در حالت کلی برای اشاره به هر مجموعه دار از تعامل افراد مورد استفاده قرار می گیرد. به عنوان یک مثال کلاسیک از ازدحام زنبورهایی که در اطراف کندوی خود تجمع کردند ، اما در استعاره به راحتی می توان به سیستم هایی معماری مشابهی دارند توسعه داد. در کلونی مورچه ها،مورچه ها می توانند به عنوان گروهی ازعوامل تصور شوند ، همچنین ازدحام پرندگان گروهی از پرندگان است. یک سیستم ایمنی ، گروهی از سلول ها ومولکول ها است در حالی که یک جمعیت شامل گروهی از مردم است. الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرات (PSO) شبیه سازی می کند رفتار اجتماعی پرندگان یا ماهی ها توسط ابرهارت و کندی در سال 1995 معرفی شده است. روش های گوناگونی به مدل رفتار هوشمند خاص ازدحام زنبور عسل پیشنهاد شده است و برای حل مسایل از نوع ترکیبی استفاده شده است.آنها یک ایده روبات بر رفتار جستجوی غذا از زنبورها را ایجاد کرده اند . معمولا ، همه این ربات از لحاظ فیزیکی و عملکرد یکسان هستند ، به طوری که هر ربات را می توان به طور تصادفی جایگزین دیگری کرد. ازدحام دارای تحمل قابل توجهی است ؛ شکست در یک عامل عملکرد کل سیستم را متوقف نمی کند. روبات های فردی ، مانند حشرات ، دارای قابلیت های محدود و دانش محدود از محیط زیست است. از سوی دیگر ، توسعه ازدحام هوش جمعی است. آزمایشات نشان داد که رباتها مانند حشرات مانند در انجام وظایف واقعی رباتیک موفق هستند.  آنها همچنین یک مدل انتخاب علوفه را توسعه داده اند که منجر به ظهور هوش جمعی می شود که متشکل از سه اجزای ضروری است: منابع غذایی ، کارگرهایی که پی علوفه می گردند و ، کارگرهایی که پی علوفه نمی گردند. این مدل دو رفتار برجسته را تعریف می کند: استفاده به یک منبع شهد و رها کردن یک منبع. تئودور واس به استفاده از هوش جمعی زنبوردر توسعه سیستم های مصنوعی با هدف در حل مسایل پیچیده در ترافیک و حمل ونقل پیشنهاد داده است. تئودور واس همچنین پیشنهاد کرد بهینه سازی متا اکتشافی کلونی زنبور عسل (BCO) که قادر به حل قطعی مسائل ترکیبی ، و همچنین مسائل ترکیبی با مشخصه عدم قطعیت است. درایز  و همکاران. معرفی یک رویکرد جدیدهوشمند یا متا اکتشافی به نام ازدحام بهینه سازی زنبورها (BSO) است ، که از رفتار زنبور عسل واقعی الهام گرفته است . متا - اکتشافی برای حل مشکل 3 - بعدی پایه ریزی شده روی روند تولید مثل زنبور عسل معرفی شده است. یک الگوریتم مسیر یابی جدید به نام کندوی عسل که از روش های ارزیابی ارتباطی و مشخص الهام گرفته شده زنبورهای عسل است. در الگوریتم کندوی عسل ، زنبورهای پیشکار از میان مناطق مشخص که مناطق غذایی نامیده می شوند پرواز می کنند. از سوی دیگر، اطلاعاتشان روی مناطق مشخص شده برای به روز رسانی مسیر یابی مناطق محلی تحویل می دهند. آثار ارائه شده در پاراگراف قبلی شامل مسایلی از نوع ترکیبی است.تنها یک الگوریتم بهینه سازی عددی بر اساس رفتار هوش جمعی زنبور عسل وجود دارد.یانگ یک الگوریتم زنبور عسل مجازی (VBA) برای حل توابع بهینه سازی عملکرد توابع عددی توسعه داده است. برای توابع با دو پارامتر، گروهی از زنبورهای مجازی تولید شده و جمعیت به طور تصادفی در فضای مشخص شده به حرکت شروع می کنند . این زنبورها زمانی که مقداری شهد مورد نظر متناظر با ارزش های کد گذاری شده تابع پیدا کردند به تعامل با یکدیگر شروع می کنند. راه حل برای بهینه سازی مسایل می تواند از شدت تعامل زنبور عسل ها  به دست آمده باشد. برای بهینه سازی توابع چند متغیره ، کارابوگا الگوریتم کلونی زنبور عسل مصنوعی (ABC) را بیان کرده است که از الگوریتم زنبور مجازی متفاوت است.

مراحل اصلی الگوریتم ABC :

• مقدار دهی اولیه به موقعیت های منابع غذایی.
• هر زنیور کارگر یک منبع غذایی جدید در مکان منبع غذایی خود تولید می کند و منبع بهتر را استخراج می کند.
• هر زنبودر دیده ور یک منبع را وابسته به کیفیت راه حلش انتخاب می کند و یک منبع غذایی جدید را در مکان منبع غذایی اینتخاب شده تولید می کنند و منبع بهتر را استخراج می کند.
• تعیین منبعی که باید متروک شود و تخصیص زنبورهای کارگر ان به بعنوان دیده ور برای جستجوی منابع غذایی جدید.
• به خاطر سپردن بهترین منبع غذایی پیدا شده تاکنون.
• تکرار مرحله های 2-5 زمانی که معیار توقف مقتضی شود.

پیکربندی برای الگوریتم ABC

پارامترهای کنترل الگوریتم ABC شامل :حداکثر تعداد چرخه (MCN) که با حداکثر تعداد نسل برابر است و سایز کلونی با اندازه جمعیت برابر است . درصد از زنبورهای ناظر 50 ٪ از زنبورهای کارگرهستند وتعدادی از زنبور های طلایه دار به عنوان یک انتخاب بود. افزایش تعداد طلایه داران اکتشاف را ترغیب میکند همچنانکه که افزایش تماشاچیان بر روی منبع غذایی ،اکتشاف را افزایش می دهد . به طور متوسط مقادیر توابع از بهترین راه حلها پیدا شده توسط الگوریتم برای ابعاد مختلف ثبت شده است.

بهینه سازی کلونی زنبور عسل (Bee Colony Optimization) 

حشرات اجتماعی (زنبورعسل , زنبور معمولی , مورچه ها , موریانه ها) برای میلیونها سال بر روی کره زمین زندگی کرده اند , آشیانه های مختلف و بسیاری از ساخته های پیچیده تر ساخته اند و آذوقه شان را سازماندهی کرده اند.کلونی حشرات اجتماعی بسیار انعطاف پذیر محسوب میشود و به خوبی قابلیت همساز شدن با محیط جدید را دارند.این انعطاف پذیری این امکان را به کلونی میدهد تا بتواند حتی با مواجه شدن با شرایط سخت و مشکلات , به زندگی خود ادامه دهد.پویاگرایی جمعیت حشرات نتیجه ایی از عملکردها و تعاملات بین حشرات با یکدیگر و با محیط اطراف است.تعاملات بین حشرات بر اساس یک سری عوامل فیزیکی و شیمیایی امکان پذیر شده است.محصول نهایی این تعاملات و عملکردها , رفتار اجتماعی این گونه حشرات محسوب می شود. مثالی برای چنین رفتارهایی , رقص مورچه ها در هنگام جمع آوری محصول است.مثال دیگری برای این حالت ترشح فنومون (هورمون جنسی) در مورچه هاست که موجب راه گذاری برای مورچه های دیگر خواهد شد.این سیستمهای ارتباطی بین حشرات مختلف موجب به وجود آمدن مقوله ایی به نام "هوش اشتراکی" میشود.به اینمعنی که حشرات فوق به هنگام قرار گرفتن در کنار یکدیگر دارای فاکتوری هوشمند میشوند که در غیاب یکدیگر قادر به انجام چنین کاری نیستند. 

 زنبور عسل در طبیعت

سیستم سازمانی زنبورها بر اساس یک سری قوائد ساده ی خارجی حشرات بنا شده است.با اینکه نژادهای بسیاری از حشرات مختلف بر روی کره ی زمین موجود هستند و همین باعث تفاوتهایی در الگوی رفتاری آنها میشود , ولی با اینحال این سری حشرات اجتماعی را میتوان دارای قابلیت حل مسائل پیچیده دانست.بهترین مثال برای این حالت روند تولید نکتار (شهد) محسوب میشود که در نوع خود یک فرایند ساماندهی شده ی پیشرفته محسوب میشود.هر زنبور ترجیح میدهد که راه قبلی زنبور هم کندوی خود را دنبال کند تا اینکه خود به دنبال گل جدید بگردد. هر کندوی زنبور عسل دارای مکانی معروف به سالن رقص است که در آنجا زنبورها با انجام حرکتی خاص , هم کندوییهای خود را راضی میکنند تا راه آنها را برای رسیدن به گلها برگزینند.اگر یک زنبور تصمیم بگیرد که به دنبال نکتار برود , با انتخاب زنبور هم کندوی رقاص خود , راه قبلی را دنبال میکند تا به گل برسد.با رسیدن زنبور به گلها و جمع آوری شهد قادر به انجام کارهای زیر است :

• منبع غذا را رها کند و دوباره به دنبال زنبور رقصانی بگردد تا بتواند منبعی جدید پیدا کند.
• خود به دنبال منابع غذایی جدید بگردد.
• در کندو اقدام به رقصیدن کرده و زنبورهای جدیدی را به دنبال خود بکشاند.

بر اساس احتمالات اندازه گیری شده , زنبور اقدام به انجام یکی از حالات بالا میکند .در مکان رقص , زنبورها اقدام به پیشنهاد مکانهای مربوط به جمع آوری نکتار به دیگران میکنند.مکانیزم انتخاب یک زنبور توسط زنبوری دیگر هنوز شناخته شده نیست ولی تا به امروز روشن شده است که این امر بیشتر مربوط به کیفیت نکتار پیدا شده توسط زنبور رقاص است. لوسیچ و تدوروویچ اولین کسانی بودند که از رویه های پایه و ساده ی زنبوری برای حل کردن مسائل ترکیبی بهینه سازی استفاده کردند.آنها سیستم زنبوری (BS) را معرفی کردند و از آن برای حل مساله ی معروف Travelling Salesman استفاده کردند.در ادامه به استفاده های BCO در حل مسائل پیشرفته اشاره خواهیم کرد. در کلونی مصنوعی طراحی شده توسط ما شباهتها و تفاوتهایی با کلونهای واقعی توسط انسانها است.به کمک FBS , Agent ها در ارتباطات با همدیگر از قوانین تقریبی دلیلگرایی و منطق Fuzzy استفاده میکنند.زنبورها در طبیعت وجود دارد.در ادامه به معرفی (FBS(Fuzzy Bee System میپردازیم که قادر به حل مسائل ترکیبی طرح شده است .

بهینه سازی متاهیوریستیک کلونی زنبور عسل

در BCO , مامورهایی که ما به آنها "زنبور مصنوعی" میگوییم با همدیگر اجتماع میکنند تا بتوانند قادر به حل مسائل مشکلتر باشند.تمامی زنبورهای مصنوعی در ابتدای فرایند جستجو , در کندوی اصلی قرار دارند.در فرایند جستجو نیز , زنبورهای مصنوعی به طور کاملا مستقیم با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند.هر زنبور مصنعوی یک سری حرکات محلی خاص انجام داده و به کمک آنها قادر خواهد بود تا راه حلی را بری مشکل فعلی خود پیدا کند.این زنبورها تک تک راه حلهای کمکی و زیرپایه ایی را ارائه میدهند تا در آخر با ادغام این راه حلها , راه حل اصلی برای حل مسئله ی ترکیبی به دست بیاید. روند جستجو از تکرارهای پشت سر هم تشکیل شده است.اولین تکرار زمانی پایان میابد که اولین زنبور راه حل زیر پایه ی خود را برای حل مسئله ی اصلی ارائه دهد. بهترین راه حل زیرپایه در خلال اولین تکرار انتخاب شده و پس از آن , تکرار دوم شروع خواهد شد.در تکرار دوم , زنبورهای مصنوعی شروع به پیدا کردن راه حلی جدید برای مسئله ی زیر پایه میکنند و... در پایان هر تکرار حداقل یک و یا چند راه حل ارائه شده وحود دارد , که آنالیست مقدار همگی آنها را مشخصی میکند. به هنگام حرکت در فضا , زنبورهای مصنوعی ما یکی از دو حرکت "حرکت به سمت جلو" و یا "حرکت به سمت عقب" را انجام میدهند. به هنگام "حرکت به سمت جلو" زنبورها راه و روشهای جدیدی را برای حل مسئله پیدا میکنند.آنها اینکار را به کمک یک سری جستجوهای شخصی و اطلاعات بدست آمده ی گذشته انجام میدهند.

بعد از آن , زنبورها عمل "حرکت به سمت عقب" را انجام میدهند که همان برگشتن به کندوی اصلی است.در کندو همگی زنبورها در یک فرایند "تصمیم گیری" شرکت میکنند.ما در نظر میگیریم که هر زنبوری قابلیت درک و دریافت اطلاعات زنبورهای دیگر را بر اساس کیفیت دارد.به کمک این روش , زنبورها این قابلیت را دارند که با استفاده از اطلاعات دیگران , راههای بهتر حل مسئله را پیدا کنند. براساس اطلاعات جدیدی که در مورد کیفیت راه حل به دست می آید , زنبور میتواند تصمیم بگیرد که :

الف) منبع راه حل خود را رها کرده و در سالن رقص به دنبال کسی بگردد که منبعی با کیفیت بیشتر در اختیار دارد.

ب) بدون اینکه کسی را جذب کند , دوباره به سراغ منبع راه حل خود برود.

ج)در سالن رقص با انجام حرکاتی خاص (رقصیدن) سعی در جمع کردن زنبورهای دیگر به دور خود داشته باشد.

 منطق فازی سیستم زنبور عسل

زنبورها در فرایند پیدا کردن بهترین راه حل با مشکلات تصمیم گیری مختلفی مواجه میشوند.مشکلات زیر برخی از مشکلات رایج بین آنهاست :

الف) راه حل زیرپایه ی بعدی که باید به راه حل اصلی اضافه شود چیست ؟

ب) آیا باید راه حل زیرپایه ی فعلی را رها کرد و به دنبال راه حل زیرپایه ی جدیدی رفت ؟

ج)آیا باید به گسترش راه حل زیرپایه ی فعلی ادامه داد ولی فعلا بدنبال دیگر زنبورها نرفت ؟

بسیاری از مدلهای تصمیم گیری بر اساس ابزارهای مدلینگ مختلفی به وجود آمده اند.این حالات کاملا منطقی و عقلی هستند و بر اساس این اطلاعات بوجود آمده اند که ماموران تصمیم گیر (Decision Maker Agents) مامورانی با داشتن بیشترین اطلاعات هستند و همیشه بهترین راه حل را برای پایان دادن به حل مسئله در نظر میگیرند.برای اینکه بتوان مدلهای حل مسئله ی مختلفی را بوجود آورد محققان شروع به استفاده از راههای بی قاعده تری کردند. مفهوم ساده ی منطق فازی (Fuzzy) که توسط "زاده" معرفی شد قابلیت بهتری در توضیح مسائلی که با عدم قطعیت ادغام شده اند را دارد.با توجه به اطلاعات فوق , ما در انتخاب اینکه منطق زنبورها بر چه اساسی صورت میگیرد , از منطق فازی استفاده میکنیم.زنبورهای مصنوعی ما از منطق گرایی تقریبی و منطق فازی برای انجام اعمال خود استفاده میکنند. به هنگام دادن راه حلهای زیرپایه ی جدید به زنبور مصنوعی , زنبور حالتهای زیر را برای برقراری ارتباط با راه حل زیرپایه ی فوق در نظر میگیرد : کم جاذبه , جذاب , خیلی جذاب، همچنین ما در نظر میگیریم که یک زنبور مصنوعی میتواند مقادیر خاصی را مانند "کوتاه" , "متوسط" و "بلند" و یا "ارزان" , "متوسط" و "گران" در نظر بگیرد.

محاسبه بهترین راه حل

الگوریتم منطق تقریبی برای حل کردن مسئله ی جذابیت , از قوانین زیر تشکیل شده است :

اگر مقادیر بدست آمده از راه حل زیر پایه خیلی خوب باشد آنگاه راه حل بدست آمده خیلی جذاب است. هدف و امتیاز اصلی استفاده از از این الگوریتم این است که حتی با وجود اینکه اطلاعات به دست آمده ممکن است فقط اطلاعات تقریبی باشند (و نه قطعی) , می توان میزان جذابیت راه حل زیرپایه را به راحتی مشخص کرد.بگذارید با در نظر گرفتن به عنوان میزان جذابیت راه حل زیرپایه ی i به توضیح میزان احتمال وقوع بپردازیم :احتمال برای راه حل زیر پایه ی i که به راه حل اصلی الحاق میشود برابر است با نسبت میزان جذابیت تقسیم بر تمامی جذابیتهای راه حلهای زیر پایه ی دیگر : برای اضافه کردن راه حلهای جدید به راه حل اصلی , زنبورها از نوعی انتخاب به نام Roulette Wheel Selection استفاده میکنند.

مکانیزم مقایسه­ ای راه حلهای زیرپایه ا­ی زنبور

در توصیف مکانیزم مقایسه ی راه حلهای زیر پایه ی زنبور , ما موضوع "بدی راه حل زیرپایه" را معرفی میکنیم که برابر است با :کمیتهای بالا به صورت زیر تعریف میشوند :

 بدی راه حل زیرپایه به وسیله ی k امین زنبور:  مقادیر تابع مفعولی از راه حل زیرپایه ایی که به وسیله­ی nامین زنبور کشف شده : مقادیر تابع مفعولی از بهترین راه حل زیرپایه ی کشف شده از ابتدای روند جستجو تاکنون: مقادیر تابع مفعولی از بدترین راه حل زیرپایه ی کشف شده از ابتدای روند جستجو تاکنون ؛ الگوریتم منطق تقریبی برای تعیین بدی راه حل زیرپایه از قوانینی به شکل زیر تشکیل شده است .

اگر راه حل کشف شده بد بود آنگاه وفاداری کم خواهد شد. زنبورها از منطق تقریبی و مقایسه ی راه حلهای زیرپایه ی کشف شده شان با بهترین راه حل زیرپایه , و مقایسه ی راه حلهای زیرپایه کشف شده با بدترین راه حلها از آغاز روند جستجو استفاده میکند. در این روش حقایق تاریخی که بوسیله ی تمامی اعضای کلونی زنبور بوجود آمده اند تاثیر قابل توجهی بر راههای آینده ی جستجو دارند.

تصمیم گیری زنبوران عسل در مورد استخدام نیروی تازه برای لانه ساختن

از زمان شروع زندگی زنبورها و یا بهتر بگوییم از زمان شروع زندگی حشرات اجتماعی، احتمال رخدادی است که در آن زنبور به پرواز در طول همان مسیر بدون گرفتن همراه ادامه دهد. احتمال بسیار کمی است. زنبورها تا محل رقص پرواز می کنند و با احتمالی برابر می رقصند. این نوع ارتباط بین زنبورها منجر به ساخته شدن فاکتوری به نام "هوش جمعی" می کند. در این حالت هنگامی که زنبور تصمیم می گیرد که همان مسیر را پرواز کند، آن زنبور به سالن رقص رفته و از دیگر پیروی خواهد کرد.

محاسبه تعدادی از زنبوران برای تغییر مسیر

هر راه حل زیرپایه که در ناحیه ی رقص اعلان شده , دو ویژگی اصلی داشته است :

الف) مقادیر تابع مفعولی

ب) تعداد زنبورهایی که آن راه حل زیرپایه را اعلان کرده اند این تعداد یک تعیین کننده ی خوب برای دانش دسته جمعی زنبورهاست.این فرایند نشان میدهد که چگونه کلونی زنبوری راه حل زیرپایه ی خاصی را در نظر میگیرد.

الگوریتم منطق تقریبی برای معین کردن جذابیت راه حل زیرپایه ی اعلان شده از قوانین زیر تشکیل شده است :اگر طول راه اعلان شده کوتاه باشد و تعداد زنبورهای اعلان کننده کم باشد آنگاه جذابیت راه حل زیرپایه متوسط است. جذابیت محاسبه شده ی راه در این روش میتواند مقادیری بین 0 و 1 را اختیار کند.هر چقدر مقدار محاسبه زیادتر باشد , راه حل اعلان شده  جدید جذابیت بیشتری دارد.زنبورها کم و بیش به راه اولیه و قدیمی خود وفادارند , همزمان راه های اعلان شده ی جدید جذابیت کم و بیشی برای آنها خواهد داشت. بعنوان مثال بیایید دو راه فرضی را در نظر بگیریم. ما با تعداد زنبورهایی را که راه را ترک کرده اند و به جفتهایی ملحق شده اند که در طول راه پرواز میکنند , را مشخص میکنیم.

الگوریتم منطق تقریبی برای محاسبه ی تعداد زنبورهای جابجا شده شامل قوانینی به فرم زیر است :
اگر وفاداری زنبورها به راه پایین باشد و جذابیت راه بالا باشد آنگاه تعداد زنبورهای جابجا شده از راه به راه بعدی بالا است. در این روش تعداد زنبورهایی که در طول یک مسیر خاص پرواز میکنند , قبل از رفت بعدی تغییر داده شده.با استفاده از دانش اجتماعی و به اشتراک گذاری اطلاعات , زنبورها بر مسیرهای تضمین شده ی جستجو تمرکز میکنند , و مسیرهای کمتر تضمین شده را کم کم ترک میکنند.

The Ride-Matching Problem

شبکه های راه شهری در بیشتر کشورها به طرز شدیدی متراکم شده و در نتیجه زمان سفر درون شهری زیاد شده , تعداد توقفها افزایش یافته , وقفه های پیش بینی نشده , هزینه ی سفر درون شهری , مزاحمت برای رانندگان و مسافران و نیز آلودگی هوا , سطح صدای ناهنجار و تعداد تصادفات ناشی از ترافیک افزایش یافته است. افزایش ظرفیت شبکه ی ترافیکی به وسیله ی ساختمانها و جاده های بیشتر در حالیکه هزینه های زیادی دارد , آسیبهای محیطی زیادی نیز دارد.استفاده ی موثرتر از منابع موجود برای حمایت از رشد تقاضای سفر ضروری است. RideSharing  یکی از تکنیکهای شناخته شده ی مدیریت رشد سفر (TDM) است که توصیه به شریک شدن دو یا چند نفر (با دو یا چند مبدا و مقصد) در یک وسیله ی نقلیه میکند.تمام رانندگانی که در RideSharing شرکت کردند به اپراتور اطلاعات زیر را در مورد تکنیک سفر اشاره شده , ارائه دادند :

الف) ظرفیت وسیله ی نقلیه (دو , سه و یا چهار نفر).

ب) روزهایی از هفته که هر فرد برای شرکت در RS حاضر است.

ج) مبدا سفر برای هر روز هفته.

د) مسافت سفر برای هر روز هفته.

ه)مقصد مورد نظر و/یا زمان رسیدن برای هر روز هفته

Solving The Ride-Matching Problem By The Fuzzy Bee System

بیایید هر مسافری که در RS شرکت کرده است را بعنوان یک گره در نظر بگیریم . ما مسئله مان را به مراحلی تجزیه میکنیم.اولین سرنشین ماشین (راننده) مرحله ی اول معرفی میشود , دومین مسافری که به RS ملحق میشود (مرحله ی دوم) و... در طی رفت زنبور تعداد معینی از گره ها را بازدید خواهد کرد , یک راه حل زیر پایه ایجاد میکند و پس از آن به کندو (یعنی گره ی O) برمیگردد. در کندو زنبور در روند تصمیم گیری شرکت خواهد کرد.زنبورها تمام راه حلهای زیر پایه ی تولید شده را مقایسه میکنند. بر مبنای کیفیت راه حلهای زیرپایه ی تولید شده , هر زنبور تصمیم میگیرد که آیا مسیر تولید شده را ترک کند و زنبور سرگردان شود , یا به پرواز در طول مسیر کشف شده بدون گرفتن همراه ادامه دهد , یا برقصد و بدینگونه همراهی بگیرد قبل از آنکه به مسیر کشف شده بازگردد. بسته به کیفیت راه حل زیر پایه ی تولید شده , هر زنبور سطح معینی از وفاداری را به راه قبلی کشف شده دارد.بعنوان مثال زنبورهای B1 و B2 و B3 در فرایند تصمیم گیری شرکت میکنند.پس از مقایسه ی تمام راه حلهای زیرپایه ی تولید شده , زنبور B1 تصمیم میگیرد راه فعلی را ترک کرده و به زنبور B2 ملحق شود. زنبورهای B1 و B2  با هم در طول مسیری که به وسیله ی زنبور B2 تولید شده , پرواز میکنند. هنگامی که به انتهای مسیر رسیدند آنها آزاد هستند تا تصمیمی فردی درباره ی گره ی بعدی که باید بازدید شود بگیرند. زنبور B3 به پرواز در طول مسیر بدون گرفتن همراه ادامه میدهد(شکل 3).در این روش زنبورها دوباره عمل رفت را انجام میدهند.در طی دومین رفت زنبورها تعداد کمی گره ی بیشتر (نسبت به اولین بار) را ملاقات میکنند , راه حلهای زیرپایه ی تولید شده ی قبلی را توسعه میدهند و پس از آن دوباره عمل برگشت را اجرا میکنند و به کندو (گره یO) بازمی گردند. در کندو دوباره زنبورها در فرایند تصمیم گیری شرکت میکنند , تصمیم میگیرند , سومین رفت را اجرا میکنند و ... تکرار هنگامی تمام می شود که زنبورها تمامی گره ها را بازدید کرده باشند. هنگام انتخاب گره ی بعدی که باید در رفت بعدی بازدید شود , زنبور گره ی خاصی را بعنوان "کمتر جذاب" , "جذاب" و "خیلی جذاب" در نظر میگیرد که وابسته به نزدیکیمکانی یا زمانی بین دو درخواست از دو مسافر است. ما این نزدیکی ها را "فاصله ی مکانی در مبدا" , "فاصله ی مکانی در مسافت" و "فاصله ی زمانی در ورود به مقصد" می نامیم. ما در نظر میگیریم که زنبور مصنوعی میتواند فاصله ی خاصی بین دو گره را با عنوانهای "کوتاه" ,"متوسط" و "طولانی" شناسانی کند. الگوریتم منطق تقریبی جذابیت گره را با قوانین زیر تعیین میکند :اگر فاصله ی مکانی در مبدا کوتاه باشد و فاصله ی مکانی در مسافت کوتاه باشد و فاصله ی زمانی ورود کوتاه باشد آنگاه جذابیت گره بالا است. بدی راه (که در دومین معادله تعریف شد) در ارتباط با الگوریتم منطق تقریبی برای تعیین وفاداری زنبور به راه کشف شده استفاده میشود.الگوریتم منطق تقریبی برای تعیین جذابیت مسیر پیشنهاد شده از قوانین زیر تبعیت میکند : اگر طول مسیر پیشنهادی کوتاه باشد و تعداد زنبورهایی که آن راه را پیشنهاد داده اند کم باشد آنگاه جذابیت آن راه متوسط است.

 برخی کاربردهای الگوریتم زنبور عسل در مهندسی:

• آموزش شبکه عصبی برای الگو شناسی
• زمانبندی کارها برای ماشین های تولیدی
• دسته بندی اطلاعات
• بهینه سازی طراحی اجزای مکانیکی
• بهینه سازی چندگانه
• میزان کردن کنترل کننده های منطق فازی برای ربات های ورزشکار

منبع: http://arshammachine.com